ظلمت امکان حجاب هست شد
هست راه عقل را پا بست شد
ما همه محبوس در کام خودیم
پای بند حلقهء دام خودیم
حزم ما و عقل ما و هوش ما
چشم ما و ذوق ما و گوش ما
بند محبوسات این سرگشته اند
ز اصل حسّ آن سری برگشته اند
جز کسی را کو عنایات ازل
بگسلاند مرد را زین قید و غل
از عیوب و از شیون پاکش کند
پردةء امکان ز سر چاکش کند
از سیاهیّ عدم دورش کند
وز تجلّی قدم نورش کند
قطره نمّش به یم واصل کند
یا که یم در قطره اش حاصل کند
ذرّه اش قابل کند با آفتاب
آفتاب او را فشاند نور و تاب
جزو او را از عنایت کل کند
خار راهش را سراسر گل کند
جزو چون با کلّ خود پیوسته شد
از صفات و رسم جزوی رسته شد
حکم کل دارد هر آن جزوی رشید
کو بحکم ایزدی با کلّ رسید
همچو جان انبیا و اولیاء
فیض اقدس دادشان کار و کیا
لا جرم با اصل خود واصل شدند
هر یکی از کل خود کامل شدند
لیک تا محبوس قید این تن اند
نعرهء وافرقتا بر می زنند
چون خط امکان میانه حاجز است
جان ز پیوستن به کلّی عاجز است
خط امکان گرچه با نور قدم
محو گردد لیک ماند در رقم
رنگ امکان چون که ماند در حساب
می شود بر روی بی رنگی حجاب
کلّ همیشه جزو خود را جاذبست
جزو هم بر کلّ دمادم طالبست
یعنی هر جزوی که از کلّش جداست
سوی اصل خویش در واحسرتا است
خاصه جزوی را که کل بربایدش
جلوه ای از وصل خود بنمایدش
آتش عشقش به جان در افکند
خان و مان هستیش ویران کند
گریه و زاری به سر بگماردش
دم به دم در درد و غم بگذاردش
این همه شادی و وصل و هجر و غم
از شئون عشق خیزد دم به دم
گشته در هر جا به رنگی جلوه گر
داده عاشق را غم و معشوق فرّ
هر کجا شوری که پیدا آمده
نشهء عشق است کانجا سر زده
شور در مَی ناله در نَی عشق کرد
مردگان را سر به سر حی عشق کرد
می ندانم عشق را شرح و بیان
من که حیرانم چه گویم شرح آن
شرح این درد و غم و هجر و فراق
وین نوا و سوز عشق و اشتیاق
وین صدا و نالهء تأثیر نَی
وین خروش و جوشش تشویر مَی
گر همی خوانی که برخوانی به درس
رو ز مولانا جلال الدّین بپرس
رمزی از عشق و فراق حال خویش
وز وصال و هجرت امثال خویش
از زبان نی روایت کرده است
بر من و تو این حکایت کرده است
از صدای بانگ نی سرّ نهفت
آشکارا کرد و با عارف بگفت